Силувањата, фемицидите и сексуалното вознемирување врз жените и девојките/девојчињата станаа секојдневие насекаде во регионот, каде патријархалните вредности го нормализираат, замолчуваат и охрабруваат самото насилство.
Платформата за Родова еднаквост изразува поддршка со протестите и активистите кои бараат соодветна реакција од институциите, но и крај на сите форми на родово базираното насилство. Протести во знак на револт беа организирани во Приштина, Тирана и Скопје по силувањето на 11-годишно девојче од страна на пет мажи и момчиња во Приштина. Пораката на протестите имаше за цел да потсети колку се ранливи животите на жените и девојките во државите каде што институциите на власта, но и социјалното опкружување не прават доволно за да ги заштитат нивните права, достоинство и животи.
Според, EULEX за две години имало 228 пријави за силувања во Косово, но 90% од силувањата остануваат непријавени, што значи дека вистинската бројка е многу поголема. Патријахалното општество не охрабрува пријавување, односно поттикнува премолчување на секојдневното насилство кое жените и девојчињата го преживуваат. Во Косово, силувањето се казнува од две до десет години, додека во случаите со малолетници, казната е од пет до 20 години. Според Мрежата на жените на Косово, над 70% од случаите на сексуални напади и силувања во земјата се врз малолетни девојчиња.
Во знак на солидарност за трагичниот случај на грозоморното силување на малолетно девојче од страна на 5 мажи во Приштина, во Скопје протестот имаше за цел да повика за поголема заштита на девојките и жените од насилство во Македонија и низ целиот регион. Демонстрантите бараа превенирање и заштита на жените и девојчињата од насилство, како и поголема одговорност од страна на инситуциите и соодветно казнување на насилниците. За жал, непосредно пред протестот, физички беа нападнати еден активист и една активистка, што дополнително говори за доминантната насилничка култура и широката распространетост на одобрување и нормализирање на насилството во нашите општества.
Различните форми на родово базирано насилство се секојдневие и во Македонија. На 28-ми август имаше обид за фемицид во Арачиново, кога сопруг пукал во својата сопруга. Неколку недели претходно 46-годишната жена од Неготино почина по четири дена борба за живот, откако нејзиниот партнер ја претепал нанесувајќи и многу тешки повреди на мозокот и черепот. Според Националната мрежа против насилство врз жени и семејно насилство, во 2020 година се случиле четири убиства на жени, фемициди. Во сите овие случаи, претходно било пријавено насилство, но, немало соодветна реакција за заштита на жртвите.
Изминатиот месец, Платформата за родова еднаквост реагираше неколку пати во однос родово базирано насилство и неговото системско игнорирање. Фемицидот од Неготино ја дополнува поразителната статистика според која повеќе од 80% од жртвите во земјава претходно не пријавиле насилство во надлежните институции. Неколку дена покасно, Платформата алармираше и за непостапувањето од страна на надлежните институции во однос на лицата кои се соочуваат и справуваат со семејно насилство.
Родово базираното насилство останува дел од нашата реалност се додека општествено и системски на се адресира и соодветно санкционира.
Ги повикуваме надлежните институции:
- Навремено да преземаат мерки со кои ќе го превенираат и спречат насилството.
- Обезбедат ефикасна заштита на жртвите на родово базирано насилство.
- Воспостават функционални и достапни сервиси, особено шелтер центри, за заштита на жртвите на РБН и семејно насилство, и кои ќе работат според унифицирани стандарди на територија на целата држава.
- Соодветно да ги санкционираат насилниците.
Потсетуваме дека измените на Кривичниот Законик се сѐ уште блокирани во Собраниска процедура и ги повикуваме пратеничките и пратениците во најбрз можен рок истите да ги стават на дневен ред.
Стоп за силувањата,
Стоп за сексуалното вознемирување,
Стоп за фемицидите!
Ставете крај на родово базираното насилство врз жени ВЕДНАШ!
Përdhunimet, femicidet dhe ngacmimet seksuale të grave dhe vajzave janë bërë të zakonshme në të gjithë rajonin, ku vlerat patriarkale normalizohen, heshtin dhe inkurajojnë vetë dhunën.
Platforma për Barazi Gjinore shpreh mbështetje me protestat/aktivistët të cilët kërkojnë reagimin e duhur nga institucionet, por edhe ndalimin e të gjitha formave të dhunës në bazë gjinore. Protesta në shenjë revolte janë organizuar në Prishtinë, Tiranë dhe Shkup pas përdhunimit të një vajze 11-vjeçare nga pesë burra dhe djem në Prishtinë. Mesazhi i protestave kishte për qëllim të kujtoj se sa të cenueshme janë jetët e grave dhe vajzave në vendet ku institucionet formale dhe joformale nuk bëjnë mjaftueshëm për të mbrojtur të drejtat, dinjitetin dhe jetën e tyre.
Sipas EULEX-it, në dy vitet e fundit ka pasur 228 raportime për përdhunime në Kosovë, por 90% e përdhunimeve mbeten të paraportuara, që do të thotë se numri real është shumë më i lartë. Shoqëria patriarkale nuk inkurajon raportimin, pra nxit heshtjen e dhunës së përditshme që përjetojnë gratë dhe vajzat. Në Kosovë përdhunimi dënohet nga dy deri në dhjetë vjet, ndërsa për rastet që kanë të bëjnë me të mitur dënimi është nga pesë deri në 20 vjet. Sipas Rrjetit të Grave të Kosovës, mbi 70% e rasteve të sulmeve seksuale dhe përdhunimeve në vend janë kundër vajzave të mitura.
Në shenjë solidariteti për rastin tragjik të përdhunimit të tmerrshëm të një vajze të mitur nga 5 meshkuj në Prishtinë, protesta në Shkup kishte për qëllim të bënte thirrje për mbrojtje më të madhe të vajzave dhe grave nga dhuna në Maqedoni dhe në mbarë rajonin. Demonstruesit kërkuan parandalimin dhe mbrojtjen e grave dhe vajzave nga dhuna, si dhe përgjegjësi më të madhe nga ana e institucioneve dhe dënimin e duhur të autorëve. Fatkeqësisht, pak para protestës, një aktivist dhe një aktiviste u sulmuan fizikisht, gjë që flet për kulturën dominuese të dhunës dhe miratimin dhe normalizimin e gjerë të dhunës në shoqëritë tona.
Fatkeqësisht, kjo është jeta e përditshme kudo në rajon dhe më gjerë. Së fundi, në Maqedoni, më 28 gusht, ka pasur një tentativë për femicid në Haraçinë, kur burri qëlloi gruan e tij. Sipas Rrjetit Nacional Kundër Dhunës ndaj Grave dhe Dhunës në Familje, në vitin 2020 ka pasur katër vrasje të grave, femicide. Në të gjitha këto raste paraprakisht është raportuar dhunë, por nuk ka pasur reagim adekuat për mbrojtjen e viktimave.
Në muajin e kaluar, Platforma për Barazi Gjinore ka reaguar disa herë në lidhje me dhunën me bazë gjinore dhe injorimin sistematik të saj. Femicidi i 46-vjeçares nga Negotino shton statistikat shkatërruese sipas të cilave më shumë se 80% e viktimave në vend nuk kanë raportuar më parë dhunë në institucionet kompetente. Pak ditë më vonë, Platforma ngriti alarmin edhe për mosveprimin e institucioneve kompetente në lidhje me personat që përballen dhe merren me dhunën në familje.
Dhuna me bazë gjinore mbetet pjesë e realitetit tonë për sa kohë që nuk trajtohet dhe sanksionohet në mënyrë shoqërore dhe sistemore.
Ftojmë institucionet kompetente që të:
- Marrin masa të menjëhershme për prevenimin dhe ndalimin e dhunës.
- Sigurojnë mbrojtje efektive për viktimat e dhunës me bazë gjinore.
- Krijojnë shërbime funksionale dhe të qasshme, veçanërisht strehimore, për mbrojtjen e viktimave të dhunës në bazë gjinore dhe dhunës në familje, dhe të cilat do të punojnë sipas standardeve të unifikuara në të gjithë vendin.
- Sanksionojnë dhunuesit në mënyrë të përshtatshme.
Kujtojmë se ndryshimet në Kodin Penal janë ende të bllokuara në procedurë parlamentare dhe i bëjmë thirrje deputetëve që t’i vendosin sa më shpejt në rend dite.
Ndaloni përdhunimet,
Ndaloni ngacmimet seksuale,
Stop femicideve!
Jepini fund dhunës me bazë gjinore ndaj grave TANI!
Со почит,
Платформа за родова еднаквост
Членки на Платформа за родова еднаквост:
- Tiiiit! Inc.
- Бори се женски
- Женска граѓанска иницијатива АНТИКО
- Здружение женски форум
- Здружение за еднакви можности Семпер
- Здружение за локален рурален развој
- Здружение за унапредување на родовата еднаквост Акција Здруженска
- Здружението за еманципација, солидарност и еднаквост на жените – ЕСЕ
- Здружение за едукативен развој ЕКВАЛИС
- Институтот за општествени и хуманистички науки
- Коалиција „Сексуални и здравствени права на маргинализираните заедници“
- ЛезФем
- Мрежа за заштита од дискриминација
- Национална мрежа против насилство врз жените и семејно насилство
- Националниот совет за родова рамноправност
- Организација на жени на град Скопје (ОЖС)
- Организација на жените на општина Свети Николе
- Организација на жените “Кумановка“
- Реактор – Истражување во акција
- Рурална Коалиција
- Здружение за еднакви можности – Мрежа Стела, Скопје
- ТАКТ
- Хелсиншки комитет за човекови права на Република Македонија
- Х.Е.Р.А.
- ХОПС – Опции за здрав живот Скопје
- Хуманитарно Здружение „Мајка“
- Центар за истражување и креирање политики (ЦРПМ)
